Ingesloten tabellen

In de Elements help zijn veel tabellen opgenomen. Hier vind je een overzicht met een link naar de pagina waar de tabel opgenomen is.

Handige extra tabellen

We hebben nog een aantal handige tabellen opgenomen in onze online help:

Overzicht menu-items per module

Een overzicht van welke invoer mogelijk is bij welke module. Bij projectinstellingen kun je per project opgeven welke module(s) je wilt gebruiken.

Modulebeheer; het tonen van menu-items bij modules

Ontwerptemperaturen

De standaard ontwerptemperaturen voor verwarmen worden gedefinieerd aan de hand van de onderstaande tabel:

Verwarmen Woonfunctie ISSO 51 (2023)
Woonfunctie Ontwerpbinnentemperatuur [°C]
Verblijfsruimte 22
Badruimte 22
Verkeersruimte (bijvoorbeeld hal, overloop, gang en trap) 20
Toiletruimte 18
Technische ruimte niet zijnde een stookruimte 15
Bergruimte 15
Aanvullende eisen Onbenoemde ruimte in open verbinding met verkeersruimte (bijv. zolder) 20
Inpandige bergruimte (bijv. afgesloten zolder) 15
Bejaardenwoningen en verzorgingstehuizen
Verblijfsruimte 22
Badruimte 22
Toiletruimte 20
Verkeersruimte 20
Technische ruimte 15

Verwarmen Woonfunctie ISSO 51 (2017)
Woonfunctie Ontwerpbinnentemperatuur [°C]
Verblijfsruimte (bijvoorbeeld woonkamer, keuken en slaapkamer) 22/201)
Verblijfsgebied 22/201)
Badruimte 22
Verkeersruimte (bijvoorbeeld hal, overloop, gang en trap) 20/182)
Toiletruimte 20/18 of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Technische ruimte niet zijnde een stookruimte 15 of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Bergruimte 15 of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Aanvullende eisen Zolder in open verbinding met verkeersruimte 18
Inpandige bergruimte 15
Bejaardenwoningen en verzorgingstehuizen Verblijfsgebied 22
Verblijfsruimte 22
Badruimte 24
Toiletruimte 20 of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Verkeersruimte 202) of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Technische ruimte 15 of hoger via warmtebalans (zie bijlage F.1) aangetoond
Buiten de thermische schil Stallingruimte c.q. bergruimte3) 5
Niet verwarmde stallingruimte Ontwerpbuitentemperatuur
Garage Ontwerpbuitentemperatuur
1) Geadviseerd wordt daarom om bij moderne goed-geïsoleerde woningen (d.w.z. uitwendige scheidingsconstructies met gemiddelde Rc ≥ 3,5 m²·K/W) uit te gaan van 22 °C als ontwerpbinnentemperatuur (zie ook onderstaande opmerkingen en toelichting).
2) Maximaal 2K lager dan de temperatuur in de verblijfsruimte/verblijfsgebied.
3) Alleen indien vorstvrij te houden i.v.m. in de ruimte gelegen waterleidingen. Kan bij regeling met een kamerthermostaat problemen geven.

Verwarmen Utiliteit
Ruimte Ontwerpbinnentemperatuur
[°C]
Ruimten/gebouwen met kantoorfunctie, onderwijsfunctie of celfunctie Verblijfsruimte 20
Verblijfsgebied 20
Badruimte 22
Verkeersruimte 18 of berekening via warmtebalans
Toiletruimte 18 of berekening via warmtebalans
Technische ruimte niet zijnde een stookruimte 10 of berekening via warmtebalans
Onbenoemde ruimte 10 of berekening via warmtebalans
Bergruimte 10 of berekening via warmtebalans
Ruimten/gebouwen met gezondheidszorgfunctie Verblijfsruimte 22
Verblijfsgebied 22
Badruimte 24
Toiletruimte 18 of berekening via warmtebalans
Verkeersruimte 18 of berekening via warmtebalans
Technische ruimte 10 of berekening via warmtebalans
Onbenoemde ruimte1) 10 of berekening via warmtebalans
Buiten de thermische schil Stallingsruimte c.q. bergruimte2) 5
Niet verwarmde stallingsruimte Ontwerpbuitentemperatuur
Garage Ontwerpbuitentemperatuur
1) Een onverwarmde ruimte kan in de bouwaanvraag benoemd zijn als onbenoemde ruimte.
2) Alleen indien vorstvrij te houden i.v.m. in de ruimte gelegen waterleidingen. Kan bij regeling met een centrale thermostaat problemen geven.

Publicaties

 

Koelen

De standaard ontwerpbinnentemperaturen voor koelen zijn:

Ruimte Temperatuur (°C)
Gekoeld 24
Ongekoeld 28
Publicaties
ISSO Publicatie 57 (2003, erratum 2012) paragraaf 2.1, tabel 2.1
Warmteverliesberekening voor gebouwen met hoge ruimten
ISSO-kleintje binnenklimaat (2005, erratum 2012) paragraaf 2.3 en 2.4
Vereiste binnentemperaturen in de winter- en zomerperiode

Infiltratiedebieten

Behorend bij het opgeven van infiltratie bij het ventilatie sjabloon.

Berekening qv;10 volgens ISSO 51

  • Warmteverlies

Wanneer het gebouw niet voldoet aan de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit dan moet de qv;10-waarde ook worden ingevuld en wordt de infiltratie bepaald afhankelijk van de qv;10-waarde kleiner of gelijk aan 2,0 of groter dan 2,0 dm3/(s m² Ag). Is de qv;10-waarde niet bekend, vul dan bij ‘eigen qv;10‘ een waarde van 0 in, dan berekent Elements de infiltratie qis volgens ISSO 51. Dan moet het bouwjaar opgegeven worden bij de gebouw eigenschappen.

  • De luchtdichtheid mag nooit meer zijn dan 200 liter per seconde per 500 m³ gebouwinhoud. Dit is een eis uit het Bouwbesluit;
  • Voor woningen met gebalanceerde ventilatie kan een qv;10-waarde van 0,625 dm³/(s.m² Ag) worden aangehouden, bij aantoonbaar zeer goede kier- en naaddichting 0,40 dm³/(s.m² Ag);
  • Voor woningen met natuurlijke luchttoevoer en mechanische afzuiging kan een waarde tussen 1,00 – 1,43 dm³/(s.m² Ag) worden aangehouden.

Wanneer het gebouw voldoet aan de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ligt deze qv;10-waarde tussen 0,30 en 2,00 dm³/(s.m² Ag). De infiltratie wordt bepaald aan de hand van de qv;10-waarde en het ventilatiesysteem van de woning. Tabel 4.4 geeft de waarden voor woningen die gebouwd zijn na 2012 of na die tijd gerenoveerd zijn en die voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. Let op dat de waarde van qv,10,kar gegeven is per m² vloeroppervlak en de qi per m² uitwendige scheidingsconstructie.

Tabel 4.4 Waarden voor de luchtvolumestroom infiltratie qi in m³/s per m² buitenoppervlak (uitwendige scheidings-constructie; incl. beglazing en deuren) afhankelijk van qv,10,kar en ventilatiesysteem voor woningen/woon-gebouwen die voldoen aan de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit (rechtlijnige interpolatie is toegestaan)

Toelichting: Naast bouwkundige invloeden (weergegeven door de qv,10-waarde) wordt de hoeveelheid infiltratie ook beïnvloed door het ventilatiesysteem. Bij systemen met mechanische toe- en afvoer van ventilatielucht is in de vertrekken sprake van een druk-neutrale situatie en kan infiltratie t.g.v. winddruk makkelijker toetreden. Bij systeem A en C komt alle lucht van buiten en maakt het niet uit of de lucht de vertrekken binnenkomt via infiltratie of ventilatievoorzieningen. Bij systeem B wordt in de verblijfsruimten mechanisch ventilatielucht toegevoerd die via natuurlijke voorzieningen moet worden afgevoerd. In de verblijfsruimten is een lichte overdruk die de infiltratie beperkt/voorkomt.

Opmerking: Waar in tabel 4.4 een systeem wordt aangegeven met C, D of E dan geldt dat voor alle varianten van dat betreffende systeem. Bijvoorbeeld ventilatiesysteem D5 beschouwen als systeem D.
Publicaties
ISSO Publicatie 51 (2017) 4.7.1 Infiltratiewarmteverlies
Warmteverliesberekening voor woningen en woongebouwen

Berekening qv;10 volgens ISSO 53

  • Warmteverlies

De qv;10-waarde moet worden opgegeven in dm³/(s.m² Ag).

Wanneer het gebouw niet voldoet aan de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit dan kan de qv;10-waarde ingevuld worden als deze bekend is. Is deze niet bekend, vul dan bij ‘eigen qv;10‘ een waarde van 0 in, dan berekent Elements de infiltratie qis volgens ISSO 53. Dan moet het bouwjaar opgegeven worden bij de gebouw eigenschappen. Deze waarden liggen vrij hoog dus controle van de berekende infiltratie is hierbij wel noodzakelijk.

  • Een richtwaarde voor het bepalen van de qv;10-waarde is 200 dm³/s per 3000 m³ inhoud bij een zeer goede dubbele naad- en kierdichting voor kantoren.

Wanneer het gebouw voldoet aan de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ligt deze waarde tussen 0,2 en 1,0 dm³/(s.m² Ag) volgens tabel 4.5 ISSO 53. De infiltratie wordt nu bepaald aan de hand van de qv;10-waarde en de hoogte van het gebouw.

De hoogte van het gebouw wordt bepaald aan de hand van de opgegeven bouwlagen en is de hoogte maaiveld tot aan de vloer van de hoogste bouwlaag, dus niet het dak van het gebouw. Wil men van deze door het programma zelf bepaalde waarde afwijken, dan kan deze hoogte worden opgegeven bij de gebouw eigenschappen.

Voor gebouwen waarvan de qv;10 kar-waarde (zoals gebruikt bij de EPC-berekening) bekend is, volgt de waarde van qis uit tabel 4.5. Let er op dat in tabel 4.5 de qv10,kar per vierkante meter gebruiksoppervlak en de specifieke infiltratie per vierkante meter geveloppervlak wordt gegeven.

Tabel 4.5 Waarden voor specifieke infiltratie luchtvolumestroom  qis in m³/s per m² geveloppervlak (incl. beglazing en deuren)
Publicaties
ISSO Publicatie 53 (2017) 4.7.1 Infiltratiewarmteverlies
Warmteverliesberekening voor utiliteitsgebouwen met vertrekhoogten tot 4 meter

Berekening qv;10 volgens ISSO 57

  • Warmteverlies

De qv;10-waarde wordt niet gebruikt bij ruimten die worden doorgerekend volgens ISSO 57. De infiltratie wordt bepaald aan de hand van richtwaarden die zijn gegeven in tabel 3.4 ISSO 57.

Het infiltratievoud ni volgt uit de standaardwaarden volgens tabel 3.4. Voor industriegebouwen mag ook de methode als gegeven in bijlage C gebruikt worden. Dit kan voor ruimten met grote openingen en indien de oppervlakten van openingen bekend zijn.

Publicaties
ISSO Publicatie 57 (2017) 3.7.1 Specifiek warmteverlies door infiltratie
Warmteverliesberekening voor gebouwen met hoge ruimten

Ventilatiedebieten

Behorend bij het ventilatie sjabloon.

De Berekening van de ventilatiedebieten geschiedt aan de hand van onderstaande tabellen van het Bouwbesluit 2012:

Bouwbesluit 2012
Gebruiksfunctie Minst aan te houden aantal personen per m² verblijfsgebied
1. Bijeenkomstfunctie
a. Voor het aanschouwen van sport 0,3
b. Andere gebruiksfunctie 0,125
2. Celfunctie
a. Voor bezoekers 0,125
b. Andere celfunctie 0,05
3. Gezondheidsfuncties
a. Met bedgebied 0,125
b. Andere gezondheidsfuncties 0,05
4. Industriefunctie n.v.t.
5. Kantoorfunctie 0,05
7. Logiesfunctie 0,05
8. Onderwijsfunctie 0,125
9. Sportfunctie n.v.t.
10. Winkelfunctie n.v.t.
11. Overige gebruiksfunctie n.v.t.
12. Bouwwerk geen gebouw zijnde n.v.t.

 

Functie/ ventilatie-eisen Minimumeis volgens Bouwbesluit Opmerkingen
Nieuwbouw Bestaande bouw
dm³/s pp pers. /m² dm³/s pp
Bijeenkomstfunctie
Gebruiksfunctie voor het samenkomen van mensen voor kunst, cultuur, godsdienst, communicatie, kinderopvang, verstrekken van consumpties voor gebruik ter plaatse en het aanschouwen van sport
Eetruimte 4 0,125 2,12 0,3 bij sport
Bar 4 0,125 2,12
Bedrijfsrestaurant 4 0,125 2,12
Kantine 4 0,125 2,12
Toeschouwersruimte 4 0,125/0,3 2,12
Bibliotheek 4 0,125 2,12
Museum 4 0,125 2,12
Bioscoop 4 0,125 2,12
Concertzaal 4 0,125 2,12
Schouwburg/theater 4 0,125 2,12
Casino 4 0,125 2,12
Vergaderruimte 6,5 0,05 3,44
Kantoorfunctie
Gebruiksfunctie voor administratie
Kantoorruimte 6,5 0,05 3,44
Receptie 6,5 0,05 3,44
Celfunctie
Gebruiksfunctie voor dwangverblijf van mensen
Cel niet voor dag en nachtverblijf 12 0,05 6,4 0,125 bij bezoekersruimte
Cel voor dag en nachtverblijf 12 0,05 6,4
Andere ruimte 6,5 0,125/0,05 3,44
Gezondheidszorgfunctie
Gebruiksfunctie voor medisch onderzoek, verpleging, verzorging of behandeling
Patiëntkamer 12 0,125 3,44
Ontwaakkamer 12 0,125 3,44
Intensive Care 12 0,125 3,44
Operatiekamer 12 0,125 3,44
Onderzoekruimte 6,5 0,05 3,44
Fysiotherapie 6,5 0,05 3,44
Sectieruimte 6,5 n.v.t. 3,44
Logiesfunctie
Gebruiksfunctie voor het bieden van recreatief verblijf of tijdelijk onderdak voor mensen
Hotelkamer 12 0,05 6,4
Onderwijsfunctie
Gebruiksfunctie voor het beoefenen van sport
Lesruimte 8,5 0,125 3,44 zie NEN 1089
Collegezaal 8,5 0,125 3,44
Werkplaats 6,5 0,125 3,44
Bureauruimte 6,5 0,05 3,44
Gymzaal 6,5 n.v.t. 3,44
Aula 6,5 0,125 3,44
Sportfunctie
Gebruiksfunctie voor het beoefenen van sport
Sportzaal 6,5 n.v.t. 3,44
Bowlingruimte 6,5 n.v.t. 3,44
IJsvloerspeelruimte 6,5 n.v.t. 3,44
Zwembad 6,5 n.v.t. 3,44
Industriefunctie
Gebruiksfunctie voor het bedrijfsmatig bewerken of opslaan van materialen en goederen of voor agrarische doeleinden
Industrie algemeen 6,5 n.v.t. 3,44 afh. van MAC-waarde
Verfspuitinrichting 6,5 n.v.t. 3,44
Accuruimte 6,5 n.v.t. 3,44

 

Functie/ ventilatie-eisen Minimumeis volgens Bouwbesluit Opmerkingen
Nieuwbouw Bestaande bouw
dm³/s pp pers. /m² dm³/s pp
Winkelfunctie
Gebruiksfunctie voor het verhandelen van materialen, goederen of diensten
Apotheek 4 n.v.t. 2,12
Beautyshop 4 n.v.t. 2,12
Bibliotheek 4 n.v.t. 2,12
Bloemist 4 n.v.t. 2,12
Kapper 4 n.v.t. 2,12
Postkantoor 4 n.v.t. 2,12
Supermarkt 4 n.v.t. 2,12
Warenhuis 4 n.v.t. 2,12
Slagerij 4 n.v.t. 2,12
Verkoopruimte 4 n.v.t. 2,12
Wasserete 4 n.v.t. 2,12
Winkelpassage n.v.t.
Overige gebruiksfuncties
Wachtruimte n.v.t. *) bij max 50 m² geldt
Perrons 6,5 n.v.t. 3 dm³/s per m²
Keukens n.v.t.
Stallen van motorvoertuingen *) n.v.t.

Publicaties
ISSO Publicatie 53 (2017) paragraaf 4.7.2, tabel 4.10
Ventilatie-eisen ISSO 53 volgens het Bouwbesluit (2012) voor utiliteitsgebouwen

 

De Berekening van de ventilatiedebieten geschiedt aan de hand van onderstaande tabel van het Bouwbesluit 2003:

Bouwbesluit 2003


Terug naar Overige informatie